Net als Bourgogne

Roland Heelen vergelijkt “zijn” terroir zelfs graag met dat van de Bour-gogne in Frankrijk, een regio die bij consensus geroemd wordt om haar gunstige bodem. “Het bewijs is er, want bij blinde proeverijen met de beste witte bourgognes doen de wijnen van Portal d’Azenha het keer op keer bijzonder goed.” Naast van een goed terroir genieten de wijngaar-den op de flanken van de Dourovallei van een uitzonderlijke ligging. De beste wijngaarden liggen hoog en profiteren van een zacht zeeklimaat. De wind heeft hier de grootste tijd van het jaar vrij spel en zorgt ervoor dat de wijnranken goed worden verlucht. Meeldauw en andere ziektes krijgen dan ook bijna geen kans.

“Spuiten tegen ziektes is hier bijna overbodig, we werken zo goed als biologisch.” Op de flanken van de Dourovallei baden de wijngaarden bovendien de hele dag in het overvloedige zonlicht. Ten slotte maken de terrasvormig aangelegde, vaak hoog en steil gelegen wijngaarden, alleen een manuele pluk mogelijk. Daardoor kan in de wijngaard al vol-op worden geselecteerd, wat de kwaliteiten alleen ten goede komt. Op Portal d’Azenha worden de met de hand geplukte druiven verzameld in kleine kistjes van 20 kilogram. Het zijn druiven van de allerbeste kwali-teit die een heel jaar lang hebben kunnen genieten van het beste wat de regio te bieden heeft.

Roland Heelen weet het al langer: de Dourovallei heeft alles om wijn van superieure kwaliteit voort te brengen. Momenteel vallen de wijnen van de Dourovallei onder het label “Denominaçao de Origem Controla-da”, zeg maar de “Appellation Douro”.

Uitstekende Portwijn

Grote rijkdom aan druivensoorten

Portal d’Azenha staat voor wijnen van het label Reserva en Grande Reserva. Daar-naast is er ook de doc wit, rood en rosé. De meeste Dourowijnen zijn gemaakt van ver-schillende cépages. De keuze is bijzonder groot. “Portugal telt een grote rijkdom aan lekkere, autochtone druivensoorten, er zijn er wel meer dan zestig in totaal. Waarom zouden we elders gaan zoeken als we hier zelf zoveel keuze hebben?” Zelfs in een per-ceel van één bepaalde druivensoort kunnen al verschillen zitten wat smaak en rijpheid betreft. De flanken van de Dourovallei zijn bijzonder steil, met als gevolg dat er vaak grote hoogteverschillen zijn in de wijngaar-den. In hoger gelegen percelen is het wat frisser, in percelen lager, dichter bij de rivier klimt de gemiddelde temperatuur vaak wat hoger. “Dat zorgt voor verscheidenheid in de wijngaard en in de kwaliteit van de druiven; En die verscheidenheid maakt het wijn maken er alleen maar boeiender op.” De verschillende cépages worden apart geoogst. Ze worden ook apart opgeslagen en nadien gevinifieerd en geblend. Elke va-riëteit heeft haar eigen karakter, haar eigen smaak en haar eigen moment van rijpheid. “Apart vinifiëren is de beste garantie om topwijnen te maken. De ware authenticiteit, de smaak en het karakter van één cépage in het glas proeven, dat is onze bedoeling.” Zelfs de keuze van de houten vaten gebeurt op basis van de soort druif. Portal d’Azenha werkt uitsluitend met Franse vaten, maar de herkomst kan variëren en er wordt een beroep gedaan op verschillende tonneliers.

Uitstekende portwijnen

Portal d’Azenha staat niet alleen voor witte en rode wijn, maar ook voor portwijn. Hiervoor laat Roland Heelen zich bijstaan door een andere Portugese kenner: Miguel Braga, eigenaar van de Quinta do Mourão, waar Roland zijn port wijn maakt. Portwijn is nog altijd een belangrijk exportproduct van de Dourovallei. Liefst 38.000 hectare van de wijngaarden in de Douroregio is bestemd voor de productie van port. Ter vergelijking: voor wijn, wit en rood, is dat 45.000 hectare. Vandaag telt de Douro-vallei een honderdtal domeinen waar portwijn wordt gemaakt. Roland heeft re-den om fier te zijn, want hij is één van de weinige Belgische portmakers ter wereld ! Met enige trots laat Roland een veertig jaar oude port proeven. Hij wordt getapt uit een groot eikenhouten vat, waar de port-wijn gedurende vele jaren op een constan-te temperatuur verder "kan"" rijpen. Het resultaat is een heel complexe, goed uitge-balanceerde portwijn, die op alle vlakken perfect in evenwicht is. “Dat evenwicht is voor elke portwijn belangrijk. Zo moet een goede tawny port het evenwicht houden tussen zoet, zuur en alcohol.

Onbekend is onbemind

Ondanks alles is de Dourovallei nog altijd een wat mindere bekende wijnregio. Tot tien jaar geleden was dit haast onontgonnen gebied. Sedertdien is er veel veranderd en is de regio letterlijk veel toeganke-lijker geworden, onder meer door de aanleg van betere wegen. Maar ook doordat steeds meer kenners de kwaliteiten zijn gaan appreciëren van de wijnen die hier gemaakt worden. Een mens zou haast vergeten dat hier al minstens tweeduizend jaar wijn wordt gemaakt. Meer zelfs, de Dourovallei is de eerste officieel erkende wijn producerende regio ter wereld. In 1757 vaardigde markies de Pombal het bevel uit om de wijngaarden van de Dourovallei af te bakenen door op het terrein ste-vige granieten palen uit te zetten. Zo ontstond, in 1758, het allereerste gecontroleerde productiegebied ter wereld en werden voor het eerst de productieregels van de Regiào Dermarcada do Douro vastgelegd. Dat stond echter niet meteen garant voor een snelle naamsbekendheid in het buitenland. Het hele wijngebeuren in de Dourovallei was lange tijd een exclusieve aangelegenheid van de E,gelsen. Oude adellijke En-gelse families kochten hier 200 jaar geleden het gros van de wijngaar-den op. Het is pas sinds 1982 dat de regio zich heeft losgemaakt van dit monopolie. Toch herinnert hier nog veel aan die tijd. 70% van de wijn-productie is tot op vandaag overigens nog steeds in Engelse handen. Dat maakte het er voor een (bescheiden) Vlaming als Roland Heelen niet gemakkelijker op om hier als wijnmaker vaste voet te krijgen. “Je kunt je afgunst voorstellen als je er hier als kleine Vlaming in slaagt om goed werk te leveren. In die zin voel ik mee met de autochtone Portuge-zen zelf, die in de loop der jaren altijd overvleugeld zijn geweest door de Engelsen. “Ik heb altijd de kar van de Portugezen getrokken en dat zal ik ook in de toekomst blijven doen.” Vandaag zijn de Portugese wijnen weer helemaal terug van weggeweest.

Een sterk team

Roland Heelen laat zich op zijn domein graag omringen door vakmen-sen. Jean-Claude Cretu bijvoorbeeld, een Portugese Fransman die als oenoloog al jaren werkt voor Roland. Of oenoloog Osvaldo Amado, wijnmaker sinds 1986. Een belangrijke rol is weggelegd voor José Al-ves, een Portigese oenoloog en wijnmaker met wie Roland nauw sa-menwerkt. José is de eigenaar van de Quinta da réde, waar niet alleen de druiven van zijn eigen wijngaarden worden geperst maar ook het beste van de oogst voor de wijnen van Portal d’Azenha. Roland Heelen is zaakvoeder van Portal d’Azenha, maar op het wijndomein gebeurt alles in onderaanneming. Teamwork staat borg voor de beste kwaliteit, maar is ook een puur economische kwestie.

“Door beroep te doen op onderaannemers spaar ik geld en kan ik com-mercieel blijven werken. “ Het wijndomein is 60 hectare groot, een deel van de wijngaard is eigendom, een ander deel in pacht. Ondanks de jonge leeftijd kan Portal d’Azenha al terugblikken op een mooi verleden als wijndomein. “Geld is daarbij voor mij niet het belangrijkste, het is de passie die telt”.